Khi sự ngu đần của số đông được thể hiện một cách điên rồ

Mặc dù con người là loài vật có lương tri và hành động theo lý trí, nhưng cũng có những thời điểm chúng ta hành xử một cách cả tin và bồng bột. Tin đồn thất thiệt và các mánh khóe lừa đảo là những thứ cám dỗ bất cứ ai không đủ cảnh giác hoặc muốn một giải pháp dễ dàng, hay có thể làm một đám đông huyên náo trở nên phát cuồng, và gây nên những hậu quả tại hại. Có những sự việc trở nên hài hước, nhưng cũng có sự việc khiến chúng ta phẫn nộ, và thậm chí gây sốc. Dưới đây là những ví dụ về những hành xử của một đám đông ngu đần.

1) Vào năm 1957, khi đài BBC phát sóng tin vịt về một loại cây có thể mọc ra mì spaghetti, hàng trăm người xem đã gọi điện cho đài truyền hình để tìm cách tự trồng một “cây spaghetti”.

Vào dịp Cá tháng Tư năm 1957, chương trình thời sự của BBC đã trình chiếu tư liệu về một gia đình tại miền Nam Thụy Sĩ đang thu hoạch spaghetti…từ một thân cây. Thời điểm này đang là “Ngày lễ Vụ mùa” truyền thống tại đây và nó làm dấy lên những tranh luận về cách lai giống để có sợi mỳ đạt đến độ dài hoàn hảo .Tin nhảm trên là ý tưởng từ người quay phim của chương trình, Charles de Jaeger, dựa trên kỷ niệm về một lần ông cùng các bạn học bị thầy giáo châm chọc do đã ngờ nghệch tin rằng mì spaghetti có thể mọc ra từ thân cây.

Sự tham gia thuyết minh của Richard Dimbleby, phát thanh viên nổi tiếng thời bấy giờ, đã khiến đoạn phim trở nên “thật” hơn. Vào những năm 50, mỳ ống chưa phải là món ăn phổ biến tại Anh và hầu hết mọi người chỉ biết đến chúng khi được ăn mỳ ý đóng hộp với sốt cà chua. Ước tính có hơn 8 triệu người đã xem chương trình này. Và trong những ngày tiếp theo, hàng trăm người đã gọi điện cho BBC để thắc mắc về tính xác thực của câu chuyện trên hay tìm hỏi những hướng dẫn chi tiết để “trồng spaghetti”.Còn phía BBC chỉ đơn giản khuyên họ “cho một sợi mì spaghetti vào hộp đựng sốt cà chua và chờ đợi phép màu xảy ra.” 

2) Những năm 1850, một nữ tiên tri thuộc bộ tộc Xhosa tại Nam Phi đã tiên đoán rằng nếu bộ lạc tiêu hủy toàn bộ mùa màng và giết toàn bộ gia súc, các linh hồn sẽ cuốn toàn bộ những người Anh định cư tại dây ra biển. Cả bộ lạc tuân theo và hậu quả là nạn đói xảy ra, khiến hàng chục nghìn người chết.

@wikipedia

Sinh ra năm 1841, đứa trẻ mồ côi Nongquawuse được nuôi nấng bởi chú mình¸ người có ảnh hưởng to lớn đến những tư tưởng sau này của bà. Vào tháng 4 năm 1856, bà quả quyết mình có khả năng thần giao cách cảm với những linh hồn của tổ tiên. Bà cũng phán truyền rằng những linh hồn này đã khuyên người Xhosa nên giết sạch toàn bộ đàn gia súc và phá hoại những vụ thu hoạch, nguồn sống và thu nhập chính của họ. Đổi lại, các linh hồn sẽ tiêu diệt toàn bộ người định cư từ nước Anh. Thế là trừ một số ít người, toàn bộ tộc Xhosa lao vào một cơn cuồng sát đẫm máu.

Nongquawuse khẳng định lời hứa của các linh hồn sẽ được thực thi vào ngày 18 tháng 2, năm 1857. Thực tế thì chẳng có gì xảy ra, các môn đồ của nhà tiên tri này ban đầu đổ lỗi cho những người không tuân lệnh bà, nhưng sớm muộn thì tội lỗi đều đổ hết lên đâu Nongquawuse. Hậu quả là nạn đối triền miên đã khiên dân số của bộ lạc đã giảm từ 105,000 xuống còn 27,00. Nongquawuse đã bị giao nộp cho một viên sĩ quan quân đội Anh và được phóng thích sau một thời gian bị giam giữ.

3) Vào năm 1958¸ Mao Trạch Đông đã ban hành chiến dịch thúc đẩy người Trung Quốc tiêu diệt hàng triệu con chim sẻ để giảm bớt vấn nạn dịch hại mà họ phải đối mặt. Đến năm 1960, số lượng châu chấu và các loại côn trùng ăn hạt tăng đột biến, dẫn tới Nạn đói Lớn tại Trung Quốc khiến 20 triệu người thiệt mạng.

@chineseposters,gypzyworld

Là một phần trong chiến dịch cải tổ kinh tế xã hội mang tên “Đại Nhảy Vọt”, Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông đã ban hành chiến dịch mang tên “Chu Tứ Hại”. Mục đích của chiến dịch này nhằm diệt trừ các loài gây mầm bệnh như chuột, muỗi, ruồi và thậm chí cả chim sẻ vì chúng bị cho là ăn hạt cây lương thực và hoa quả. Thế là hàng triệu người Trung Quốc đã dùng tất cả những vật dụng có thể gây tiếng ồn, như kèn trống… thậm chí cả nồi niêu xong chảo, để xua đuổi các đàn chim sẻ bất cứ khi nào chúng hạ cánh, để khiến chúng không có cơ hội nghỉ ngơi và chết rũ vì kiệt sức. Người dân còn đổ đi săn lùng và phá hoại các tổ chim, đập vỡ các quả trứng, và giết những con chim non. Một số người thậm chí còn chọn cách dùng súng bắn vào những đàn chim trên trời.

Ngay những nơi cấm cửa người Trung Quốc, nhu Đại sứ quán Ba Lan và người Trung Quốc, thì đàn chim sẻ cũng trong đấy chẳng được may mắn như đồng loại của chúng. Không tìm được đường vào, người dân đã quyết định bao vây tòa nhà và khua chiêng đánh trống inh ỏi suốt đêm. Và sau 2 ngày, số chim sẻ lăn ra chết vì tiếng ồn nhiều đến mức nhân viên đại sứ phải dùng đến chổi mới dọn được hết.

Theo đài Phát thanh Bắc Kinh, hơn 3 triệu con chim sẻ đã bị giết tính riêng tại Bắc Kinh. Kết quả là sản lượng gạo thay vì tăng lên đã giảm đáng kể.

Chiến dịch diễn ra quá quyết liệt và trên diện rộng đến mức nó làm mất cân bằng nghiêm trọng hệ sinh thái tại Trung Quốc, bên cạnh những động thái khác của chiến dịch Đại Nhảy Vọt. Số lượng châu chấu gia tăng do không còn thiên địch. Phải đến năm 1960, giới chức Trung Quốc mới ngộ ra chim sẻ mới có thể tiêu diệt một số lượng lớn côn trùng gây hại

4) Một người đàn ông tự nhận là nhân viên cảnh sát đã gọi điện thuyết phục các quản lý tại hơn 70 nhà hàng và cửa hàng lột đồ và khám xét các nữ nhân viên của mình. Quá trình lừa đảo này đã diễn ra trong hơn 10 năm cho đến năm 2004, và những cuộc gọi này được ghi nhận đã diễn ra tại 30 bang của Mỹ.

@mirror

Báo cáo về các cuộc gọi như thế được ghi nhận lần đầu vào năm 1992 tại North Dakota và Nevada. Kể từ đó, hàng loạt các nhà hàng đồ ăn nhanh như McDonald’s, Burger King, Applebee’s, và Taco Bell, cùng các chuỗi tiệm tạp hóa như Winn-Dixie đã nhận được những cuộc gọi từ một người đàn ông tự nhận mình là nhân viên cảnh sát hay một nhà chức trách nào đó. Anh ta thường liên lạc với quản lý hoặc giám sát viên để và yêu cầu họ cởi hết quần áo của một viên, khách hàng nào đó vì cho rằng họ là tội phạm bị tình nghi.

Hầu hết các nạn nhân trong vụ lừa đảo đều là nữ. Đơn cử như trong vụ việc diễn ra tại nhà hàng McDonald’s tại Leitchfield, Kentucky, một nữ quản lý đã lột quần áo ngay trước mặt khách hàng của mình khi người gọi thuyết phục cô ta rằng người khách hàng đấy là một nghi can phạm tội quấy rối tình dục, và cô ấy phải đóng vai “mồi nhử” để cảnh sát có thể bắt được hắn.

Môt sự cố tương tự cũng đã xảy ra tại một nhà hàng Taco Bell tại Juneau, Alaska, quản lý nhà hàng đã lột đồ một nữ khách hàng và ép cô ấy phải thực hiện những hành vi gợi dục do phía người gọi đã khiến ông ông ta hiểu lầm nữ khách hàng trên đã lạm dụng ma túy. Thậm chí vào năm 2003, tại nhà hàng McDonald’s ở Hinesvilles, Georgia, nữ quản lý tại đây đã phải sạch đlột đồ của một nữ nhân viên của mình trong phòng tắm, thậm chí còn gọi thêm một nhân viên nam đến lục soát hạ bộ cô ấy để xem có dấu ma túy trong đó hay không.

Chuỗi lừa đảo này cuối cùng cũng đã bị lật tẩy vào năm 2004, khi một trong những nhân viên nhà hàng đã nhận ra đây là một số máy giả và gọi điện báo báo cảnh sát, dẫn đến việc bắt giữ David Richard Stewart, một nhân viên của Tập đoàn Corrections tại Mỹ. Mặc dù thuộc diện bị tình nghi, xong anh ta không bao giờ bị kết tội vì thiếu không có bằng chứng. Tuy nhiên hàng chục đơn khởi kiện và các bản cáo trạng tội danh quấy rối tình dục đã nhắm tới các quản lý nhà hàng từ những nạn nhân của họ, trong đó một số người đã phải đi điều trị chứng Rối loạn căng thẳng sau sang chấn.

5) Vào những năm 80, A&W đã rao bán loại burger 1/3-pound để cạnh tranh với loại burger ¼-pounds McDonalds với cùng mức giá. Nhưng nhiều khách hàng đã chọn McDonald’s vì họ cho rằng 1/3 là phân số nhỏ hơn ¼, nên lượng thịt sẽ ít hơn.

@groupon mcdonalds

Sau thành công từ loại burger Quarter-Pound của MacDonalds vào năm 1972, A&W, trong một nỗ lực nhằm “hất cẳng” đối thủ của mình, đã giới thiệu loại burger 1/3 pound với một mức giá tương tự ¼ pund của MacDonald’s. Không chỉ nhiều thịt hơn, mà loại burger này cũng đạt điểm số cao hơn trong các bài kiểm tra thị giác. Tuy nhiên dù nhiều khách hàng ưa thích hương vị của A&W hơn McDonald’s trong bài kiểm tra trên, doanh thu của loại burger này vẫn chẳng thể phất lên. Kết quả khảo sát cho thấy nhiều người ưa dùng McDonald’s nghĩ rằng mức giá của A&W là quá chát với một loại burger chỉ nặng 1/3 pound.

6) Vào năm 1637, người dân tại Hà Lan đã phát cuồng với hoa tulip đến mức 1 củ tulip có thể đổi được 1 tấn bơ, 1000 pounds pho mát, hoặc 12 con cừu, thậm chí một bông tulip có giá bằng 10 lần tiền công của một thợ lành nghề.

@wikipedia

“Cơn sốt hoa tulip”là tên thường gọi của một giai đoạn đặc biệt trong Thời kỳ Hoàng kim tại Hà Lan, và cũng là trường hợp đầu tiên ghi nhận s xuất hiện bong bóng đầu cơ hoặc bong bóng kinh tế. Hoa tulip được du nhập lần đầu vào Vienna từ Đế quốc Ottoman và sớm được lan truyền tới Augsburg, Antwerp, và Amsterdam từ đây. Màu thẫm ấn tượng từ cánh hoa tulip vốn là “của hiếm” tại châu Âu vào thời điểm đấy, nên loài hoa này được coi như một biểu tượng của quyền thế, và gắn liền với sự hưng thịnh trong các hoạt động thương mại của Hà Lan lúc bấy giờ.

Hoa tulip trở thành một thức hàng xa xỉ được ưa chuộng trong suốt thế kỷ 17, và thị trường hoa tulip là một trong những thị trường kỳ hạn đáng chú ý nhất vào thời điểm đó. Cơn sốt hoa tulip lên tới đỉnh điểm vào mùa đông giữa các 1636-37, và đến tháng 2 năm 1637, giá của chúng đã sụt giảm nhanh chóng.

7) Vào tháng Tư năm 2013, sau vụ đánh bom đường chạy việt dã tại Boston, hơn 3 nghìn người dùng Reddit đã tạo một chuyên mục thu thập thông tin và đã “nhận diện” kẻ đánh bom là một sinh viên Mỹ mất tích từ tháng 3. Thi thể của cậu ấy được phát hiện chỉ vài ngày sau khi những kẻ tình nghi đánh bom thực sự được nhận diện và bắt giữ.

@wikipedia Reddit

Sunil Tripathi, sinh viên trường Đại học Brown, bị phát hiện mất tích vào ngày 16 tháng 3 năm 2013. Gia đình của Sunil đã đăng tải một video lên Youtube và tạo một trang Facebook để tìm kiếm cậu. Một ngày sau vụ đánh bom vào đường chạy việt dã tại Boston, một người dùng Reddit đã tạo một chuyên mục tổng hợp các thông tin về vụ việc trên nhằm tìm ra thủ phạm. Đến ngày 17 tháng 4, 3000 người đã tham gia vào chuyên mục này để đóng góp thông tin điều tra. Sau khi FBI công bố hình ảnh của những kẻ tình nghi, tài khoản Reddit của Sunil bị cho là khả nghi nhất sau khi phát hiện có những đặc điểm nhận dạng tương đồng. Mặc dù ở Mỹ có những điều luật cấm nêu đích danh đối tượng tình nghi mà không có chứng cứ, nhưng những người điều hành chuyên mục trên , do thiếu kinh nghiệm và bị quá tải bởi số lượng tin bài, đã không xóa bài đăng về Sunil.

Chỉ ít lâu sau, nhiều người bắt đầu tìm cách liên lạc với gia đình Tripathi và gửi những thông điệp phẫn nộ lên trang Facebook tìm kiếm cậu. Một ngày sau đó, một người dùng reddit là phóng viên của Buzzfeed đã gây sự ý của giới truyền thông dòng chính khi đăng tweet chỉ đích danh Sunil là nghi phạm chính, Mọi đồn đoán chỉ được dập tắt khi thi thể của Sunil được tìm thấy vào ngày 23 tháng 4, trên phần sông Seekonk phía sau khách sạn Wyndham Garden Providence. Nguyên nhân tử vong được gia đình cậu xác nhận là do tự sát.

8) Trong cuộc khủng hoảng phần cứng Y2K, một vài cá nhân và hội kín tin rằng đó là thời điểm khải huyền và cổ súy những người cả tin nên sẵn sàng tích trữ lượng và những vật dụng cần thiết để đề phòng tận thế xảy ra.

@abc crooksandliars

Y2K là tên thường gọi của một sự cố công nghệ nổi tiếng vào đầu năm 2000, đúng cột mốc vào thiên niên kỷ mới.  Nguyên nhân là do các máy tính thế hệ cũ, các vi mạch đồng hồ điện tử cũ không thể nhận biết được sự khác biệt giữa các năm 2000 và 1900, bởi vì chúng được lập trình với 2 chữ số cuối cùng của năm nhằm tiết kiệm dung lượng lưu trữ khi mà giá cả sản xuất phần cứng máy tính trong giai đoạn đầu còn đắt đỏ. Khi những máy này cộng thêm một con số vào sau 99 (Ví dụ 1), BIOS sẽ đặt lại số đếm thành 00. Vấn đề này là do máy tính nhận dạng ngày 01/01/00 (ngày 1 tháng 1 năm 2000) như là ngày 1 tháng 1 năm 1900.

Trong khi chính phủ và những công ty máy tính đang cố tìm cách giải quyết sự cố thiên niên kỷ trên, nhiều tổ chức tôn giáo, tín ngưỡng cực đoan và những người theo thuyết âm mưu, đã lợi dụng nỗi sợ này cho mục đích trục lợi. mục sư Jerry Falwell đã phát biểu trên tờ New York Times rằng Y2K chính là sự hợp thức hóa lời tiên tri của về ngày Khải huyền trong Kinh thánh, và khuyên mọi người nên cất trữ lương thực và súng đạn phòng trường hợp tận thế xảy ra. Một số giáo hội và lãnh tụ Thiên Chúa giáo cũng đã kiếm bộn tiền nhờ việc bán những gói đồ, sách hướng dẫn sinh tồn, máy phát điện, hay xuất bản những lời sấm truyền, cùng các ấn phẩm ăn theo sự kiện trên.

9) Vào năm 2000, một bác sĩ nhi khoa tại Anh đã buộc phải chuyển nhà do những người dân địa phương nhầm tưởng chức danh của cô với từ “ấu dâm” và đập phá nhà của cô.

@independent bbc

Trường hợp hy hữu này xảy ra với Yvette Cloete, đang là cố vấn thực tập tại bệnh viện Royal Gwent, Newport, miền nam xứ Wales. Sự việc bắt đầu khi một nhóm dân phòng nhầm tưởng chức danh của cô  với từ “ấu dâm”(do trong tiếng Anh, từ bác sĩ nhi khoa và ấu dâm có cách viết và phát âm khá giống nhau) đã vẽ và sơn graffiti từ “kẻ ấu dâm” lên cửa sổ vào buổi tối nhân lúc Yvette đang vắng nhà. Trước đó, nhiều cuộc phá hoại tương tự cũng đã diễn ra sau những cuộc biểu tình chống nạn ấu dâm và một chiến dịch chỉ mặt điểm tên những kẻ quấy dối tình dục được tờ News of the World khởi xướng.

10) Vào ngày Black Friday năm 2008, một nhân viên Walmart đã bị đám đông người mua hàng đạp tới chết. Thậm chí những nhân viên an ninh cố gắng hô hấp cho nạn nhân cũng bị đè bẹp bởi đám đông đang lên cơn sốt hàng giảm giá.

@independent bbc

Black Friday năm 2008 thực sự là một ngày đen tối trong cuộc đời của Jdimytai Damour, 34 tuổi, nhân viên siêu thị Walmart tại Long Island. Vào sáng sớm hôm đấy, Damour cùng một số nhân viên tại đây được phân công lập hàng rào sống để ngăn cho số lượng người mua vượt quá tầm kiểm soát. Tuy nhiên dù đã chuẩn bị sẵn tinh thần đối phó, số lượng người săn hàng khổng lồ đã đã tràn qua các rào chắn, đập vỡ các cửa vào và “bức tường sống” tại Walmart hoàn toàn thất thủ. Tử thần đã gọi tên Damour khi anh trượt ngã và bị hàng trăm người đè sống, trong khi các nhân viên khác phải vật lộn trong biển người và hoàn toàn lực bất tòng tâm trước người đồng đội trong cơn nguy kịch. Dù các nhân viên y tế đã xuất hiện nhanh chóng và tìm mọi cách hô hấp nhân tạo cho Damour, nhưng anh đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 6 giờ 3 phút sáng hôm đấy do trụy tim.

Cảnh sát và các nhân viên tại Walmart đã cố tìm cách tán đám đông khi nói với họ một nhân viên siêu thị đã thiệt mạng. Nhưng một số người, viện lý do họ đã xếp hàng từ sáng sớm, vẫn tiếp tục tràn vào mua sắm. Một vài người khác cũng đã gặp chấn thương, trong đó có một bà mẹ đang mang bầu 8 tháng.

Và, đây là cái kết đắng cho những kẻ đã ngu còn cố tỏ ra nguy hiểm:

Đôi khi con người quá ngốc nghếch, để lại nhiều hậu quả đáng tiếc. Hãy chia sẻ bài viết này để mọi người cùng xem và rút kinh nghiệm nhé!